Dlaczego Mona Lisa miała wąsy? Psikusy Marcela Duchampa

https://en.m.wikipedia.org/wiki/File:Marcel_Duchamp_Mona_Lisa_LHOOQ.jpg

Jak to tak... Mona Lisie? Jednej z najważniejszych dam europejskiego malarstwa dorysować wąsy?
W dodatku po domalowaniu wystawił je jako swoje dzieło?
Tak drodzy państwo, odważył się na to w 1919 roku dadaista Marcel Duchamp.
Jednak kim on jest, ze mógł sobie pozwolić na taki czyn?

Po kolei...

Marcel Duchamp należał do dadaistów.
Dadaizm to awangardowy ruch artystyczny, którego czas trwania przypada na lata 1916-1923. Wyrażał się w absurdalnych i prowokacyjnych zachowaniach. W ten sposób dadaiści zwracali się przeciwko czasom,
w których przyszło im żyć, ale też przeciwko konwencjom, zasadom w sztuce i dotychczasowemu pojmowaniu piękna. Zanegowali tradycyjne materiały i środki wyrazu,
a także czworokątny obraz w ramie.

Ruch ten rozwijał się równolegle w różnych miejscach na świecie. Gdziekolwiek się pojawiał, szokował i bulwersował opinię publiczną. Duchamp nazywał swą twórczość antysztuką i w ten sposób protestował przeciwko dotychczasowym wartościom w sztuce. On, a także Francis Picabia i Man Ray zadawali pytanie: czym jest sztuka?      
Czy wszystko musi być za sztukę uważane?
Celem antysztuki miało być pobudzenie do myślenia.

Marcel Duchamp stworzył ready-made. Nazwa oznacza przedmioty gotowe. Uznał on, że dziełem sztuki może stać się nawet zwyczajny przedmiot, wyprodukowany seryjnie. Pierwszym ready-made Duchampa było koło rowerowe. Według niego do rangi sztuki można było podnieść każdy przedmiot codziennego użytku - wystarczyło umieścić go na cokole, nadać tytuł, podpisać i zgłosić na wystawę. Swymi pracami Duchamp bulwersował publiczność i zyskał sławę jako prowokator.

Miał wiele zaskakujących pomysłów. W 1917 roku próbował zaprezentować na nowojorskiej wystawie biały pisuar, zatytułowany 'Fontanna' i opatrzony zmodyfikowanymi inicjałami imienia i nazwiska znanego producenta urządzeń sanitarnych. Wtedy dzieło zostało odrzucone, a obecnie symbolizuje zmianę w pojmowaniu, czym jest sztuka.

Innym razem Duchamp przywiózł do Ameryki w szklanym pojemniku 50 cm sześciennych powietrza z Paryża. (dzisiaj też się znajdą tacy prowokatorzy 'Sprzedam powietrze, którym oddychała gwiazda popu' ;)

I właśnie kolejną prowokacją było namalowane na reprodukcji słynnej 'Mona Lisy' Leonarda da Vinci
wąsów i brodki i nadanie enigmatycznego tytułu.

W ten sposób Duchamp chciał obalić kult dzieła będącego symbolem doskonałości.

Czarno-biały oryginał z 1919 roku znajduje się w kolekcji prywatnej. Kolorowe repliki pracy pochodzą z lat późniejszych  (1930, 1940, 1958, 1960, 1964).

https://www.google.pl/search?q=lhooq+duchamp&client=ms-android-samsung&source=lnms&prmd=ivn&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjqoOm6gIfMAhWLFJoKHb1_Ct0Q_AUIBygB&biw=360&bih=512&dpr=1.5#imgrc=Jmequv6QkSriZM%3A

Przykuwa uwagę tajemniczy tytuł : 'L.H.O.O.Q.'
Litery te wymawiane w języku francuskim brzmią jak wyrażenie: 'Elle a chaud au cul' co można przetłumaczyć jako:
' Ona ma gorący tyłek' albo 'Ciepło jej w tyłek '!
Sam Duchamp w późniejszym wywiadzie podał luźną interpretację tego tytułu mówiąc 'there is fire down below' czyli 'tam na dole jest ogień'.


Każdy z nas był chociaż przez chwilę Marcelem Duchampem.
Panie śmiejące się z okładek czasopism czy zbiorów krzyżówek często aż się prosiły o domalowanie pryszcza na nosie, brody czy też...wąsów, prawda? ;)

Zródła:

Kristina, Seekamp (2004). "L.H.O.O.Q. or Mona Lisa". Unmaking the Museum: Marcel Duchamp's Readymades in Context. Binghamton University Department of Art History. Archived from the original on 2006-09-12. External link in |work= (help)