Leonardo da Vinci

Dzisiaj mija jego rocznica urodzin.

Postać zagadkowa i tym samym fascynująca.

Typowy człowiek renesansu - artysta, naukowiec, wynalazca.

Był włoskim malarzem, architektem, filozofem, muzykiem, poetą, matematykiem, mechanikiem, anatomem, geologiem, inżynierem, a także konstruktorem (kto wie, może zajmował się czymś jeszcze, nikogo by to nie zdziwiło ;)).

Ten ekscentryczny, wszechstronnie uzdolniony człowiek zostawił po sobie zaledwie garść obrazów, spędzając w Rzymie stosunkowo mało czasu. 

Niemniej jednak Madonna w grocie skalnej oraz Mona Liza stanowią kwintesencję klasycznego ideału - są rzeczywiste i tajemnicze zarazem. 

Leonardo skrzętnie notował swoje odkrycia za pomocą pisma będącego lustrzanym odbiciem zwykłego pisma. Są przypuszczenia, że mogło to wynikać jego leworęczności. Dziś zapiski te znane są pod nazwą Zapiski Hammera. Rękopis Leonarda jest książką uchodzącą za najdroższą w historii, gdyż w 1994 r. miliarder Bill Gates zakupił ją za ponad 30 milionów dolarów.

Leonardo da Vinci urodził się 15 kwietnia 1452 roku w miejscowości, od nazwy której pochodzi drugi człon jego imienia. Leonardo da Vinci w bezpośrednim tłumaczeniu znaczy bowiem "Leonard z Vinci". 

Młody artysta uczył się malarstwa w położonej niedaleko jego rodzinnego miasta Florencji, gdzie trafił do pracowni mistrza Andrea del Verrocchio. 

Za najwcześniejsza znaną pracę Leonarda uznaje się dwa anioły na obrazie Verrocchio Chrzest Chrystusa.

Andrea del Verrocchio, Chrzest Chrystusa

Już jako dwudziestoletni młodzieniec Leonardo został członkiem cechu malarzy. W roku 1843 przeniósł się na dwór Lodovica Sforzy do Mediolanu. Ubiegając się o stanowisko na dworze Sforzy, przedstawił się jako inżynier wojskowy, dodając, że w "malarstwie dorówna każdemu, bez względu na to, z kim przyjdzie mu konkurować". W owym czasie powstało pierwsze znane malowidło Leonarda: Madonna wśród skał, które obecnie znajduje się w Muzeum Luwru w Paryżu. 

Leonardo da Vinci, Madonna wśród skał

 Z niewyjaśnionych dotąd przyczyn mistrz  zrobił psikusa i nie dostarczył dzieła do kaplicy parafii, która je zamówiła.

 Z zobowiązania wywiązał się dopiero po dwudziestu latach, kiedy to zjawił się z innym, lecz równie pięknym obrazem przedstawiającym ten sam temat. 

Dzieło to można podziwiać w National Gallery w Londynie.

Leonardo miał na dworze wiele różnych funkcji, co pozwoliło mu na rozwinięcie licznych talentów, którymi został obdarzony. Jednak realizacja jego dwóch najważniejszych projektów artystycznych zakończyła się,     w jakimś sensie, niepowodzeniem. 

Ukończył legendarny, niepowtarzalny gliniany model konia, ale nie udało mu się wykonać jego odlewu w brązie i niestety wspaniałe dzieło zostało zniszczone przez francuskich żołnierzy w roku 1499 w czasie walk o Mediolan.

Natomiast malowidło ścienne Ostatnia wieczerza, które dało sławę artyście, zaczęło się łuszczyć i niszczeć jeszcze za jego życia.

Po zdobyciu Mediolanu przez wojska francuskie Leonardo da Vinci zdecydował się powrócić do Florencji, gdzie przez długi czas nie mógł znaleźć dla siebie miejsca. Nie zrezygnował jednak ze swych zakrojonych na szeroką skalę planów, a jego pełnych rozmiarów szkic (karton) do obrazu Św. Anna Samotrzecia zyskał sobie wówczas dużą grupę wielbicieli. Obecnie dzieło wystawione jest w National Gallery w Londynie.

Karton do obrazu Św. Anna Samotrzecia

W 1503 roku Leonardo namalował obraz swego życia, portret kobiecy Mona Lisa. W pełni objawia się tu geniusz artysty, jego umiejętność wydobycia na płótnie tajemnicy ludzkiego wnętrza , uchwycenia ledwie zauważalnych, ulotnych subtelności kobiecej twarzy. 

Niezwykłość tego obrazu ukryta jest w zagadkowym uśmiechu modelki.

Podobno zabawiał pozującą czytaniem i muzyką i podobno stąd ten znany każdemu uśmiech na jej twarzy.

Da Vinci uzyskał efekt tajemniczości dzięki delikatnym cieniom wokół ust, które zmiękczyły ich zarys. 

Artysta powielił uśmiech Mona Lisy także  w innych swoich pracach.

Leonardo da Vinci, Mona Lisa

Leonardo tak zachwycił się własnym dziełem, że nigdy nie zdecydował się oddać go w obce ręce.

Później rozpoczął pracę nad olbrzymim malowidłem ściennym Bitwa pod Anghiari, które miało zdobić salę w Palazzo Vecchio we Florencji. Jak wiele innych dzieł Leonarda, malowidło to nie zostało ukończone. 

Przez ponad 20 lat pracował na wynalezieniem maszyny latającej.

Wnikliwie obserwował ptaki, nietoperze, a także owady i na podstawie swych spostrzeżeń projektował kolejne urządzenia.

Ostatnie lata życia artysty były nadzwyczaj pracowite. Przeczuwając zbliżający się koniec, Leonardo sprawiał wrażenie, jakby ścigał się z czasem. Stale podróżował między Florencją, Mediolanem i Rzymem. Zgłębiał sekrety natury, badał tajemnice ludzkiego ciała. Z jego bogatych notatek coraz częściej jednak przebijał duch zwątpienia i pesymizmu.

Ostatnie trzy lata spędził da Vinci na dworze francuskiego króla Franciszka I, cieszą cię sławą "pierwszego malarza, architekta i inżyniera".

Legenda głosi, ze artysta zmarł na rękach samego monarchy 2 maja 1519 roku.

Podobno nie dość, że był mężczyzną wszechstronnie utalentowanym, to w dodatku pięknym.

W 2013 roku powstał serial telewizyjny Demony da Vinci, który opowiada historię jego życia za czasów I-ego okresu florenckiego.

Leonarda wyobrażono sobie w nim tak:

https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/236x/3c/7d/49/3c7d494fefa05b35becfd32586c30b71.jpg

O Leonardo można pisać i pisać...

Po prostu geniusz, którego twórczością ludzie inspirują się do dzisiaj, a będą jeszcze długo.

Źródła:

Klasycy sztuki, t.4: Da Vinci, p. red.: A. Gogut, wyd. Arkady, Warszawa 2006

Leonardo da Vinci. Lot wyobraźni., Charles Nicholl